Šest opština iz Srbije i BiH potpisalo sporazume o saradnji: Uz podršku EU krećemo ka nula otpada
Koncept nula otpada (eng. Zero Waste concept), kao jedan od temeljnih pristupa integrisanih u model cirkularne ekonomije, promovira upravljanje resursima prije upravljanja otpadom. Bilo da se radi o prevenciji nastanka plastičnog otpada, borbi protiv neadekvatnih metoda odlaganja otpada ili uvođenju mehanizama sistemske podrške ponovnoj upotrebi predmeta i materijala, prema iskustvu EU zemalja, najveći utjecaj moguće je ostvariti upravo na lokalnom nivou. Širom Evrope, lokalne zajednice su shvatile njihov značaj u ovoj tranziciji, istupile su naprijed i zauzele vodeću ulogu u procesu prelaska na održivi oblik ekonomije.
Model cirkularne ekonomije i koncept nula otpada već je odavno prestao biti nepoznanica u Srbiji i Bosni i Hercegovini. Na svom putu integracije u EU zajednicu, Srbija i BiH se strateški opredjeljuju za unapređenje društveno – ekonomskog razvoja uvažavajući postulate efikasnijeg upravljanja resursima kroz mehanizme propisane EU strateškim smjernicama. Uz podršku Evropske unije, na put ka nula otpada zajedno su zakoračile Srbija i Bosna i Hercegovina.
U okviru projekta Opštine sa nula otpada (eng. Zero Waste Municipalities), kojeg sufinansira Evropska unija kroz IPA program prekogranične saradnje SRB – BiH 2014-2020 , na području šest pilot opština u Srbiji i BiH bit će sprovedene konkretne akcije koje će usmjeriti lokalne sisteme upravljanja otpadom ka konceptu nula otpada:
- Visoko, Ilijaš i Sarajevo Centar u Bosni i Hercegovini i
- Bajina Bašta, Krupanj i Vladimirci u Srbiji.
U novembru i decembru 2021. godine, u okviru projekta potpisani su Sporazumi o saradnji sa Gradskim/Opštinskim upravama i javnim komunalnim preduzećima pilot opština što je označilo zvanični prvi korak ka tranziciji sistema upravljanja otpadom u prekograničnom području. Sporazumi definišu obaveze i odgovornosti interesnih strana i uspostavljaju okvir buduće međusobne saradnje zasnovane na principima ostvarenja uzajamnih benefita.
Realizacija Projekta na lokalnom nivou podrazumijeva aktivnosti:
- Izradu Akcionih planova za nula otpada za pilot opštine;
- Izradu neophodne tehničko – investicione dokumentacije;
- Kreiranje GIS mape sa lokacijama divljih deponija;
- Čišćenje odabranih divljih deponija na području pilot opština;
- Nabavka i instalacija opreme za unapređenje usluga upravljanja otpadom i povećanje recikliranja;
- Praktična edukacija osoblja javnih komunalnih preduzeća o novom programu odvojenog prikupljanja otpada;
- Studijska posjeta Centru za upravljanje otpadom u Mariboru, Slovenija.
Kroz realizaciju projektnih aktivnosti stanovništvu pilot opština bit će dodijeljeni setovi kanti za odvojeno prikupljanje otpada, te komposteri za tretiranje organskog otpada.
Projekat povezuje opštinske uprave, javna komunalna preduzeća i srednje škole pilot područja s ciljem jačanja društveno-ekonomskog razvoja i ostvarenja dugoročnog napretka u promjeni kulture življenja u prekograničnom području. Projektni pristup zasniva se na direktnom radu sa lokalnim akterima pružajući im podršku u unapređenju i optimizaciji postojećih strategija upravljanja otpadom i kreiranju sistema koji se neće baviti samo prikupljanjem generisanog otpada, već će fokus usmjeriti na izgradnju mehanizama koji će smanjiti nastanak otpada na samom izvoru.
Podršku implementaciji Projekta i pilot opštinama na putu ka nula otpada pružili su i Federalno ministarstvo zaštite okoliša i turizma; kantonalna ministarstva kulture, obrazovanja i sporta u Bosni i Hercegovini, kao i nadležna ministarstva zaštite životne sredine u Republici Srbiji.
Evropska unija finansira projekat Opštine sa nula otpada u okviru IPA programa prekogranične saradnje Srbija – Bosna i Hercegovina 2014-2020 sa ciljem postizanja dugoročne resursne efikasnosti u sektoru upravljanja otpadom. Kroz primjenu zajedničkih akcija baziranih na principima nula otpada i cirkularne ekonomije projekat nastoji ojačati održivi razvoj u preko 90 jedinica lokalne samouprave prekograničnog područja Srbija – BiH. Zajedno ga od 1. marta 2021. godine realizuju Centar za energiju, okolinu i resurse – CENER 21 iz Sarajeva (BiH) i Inženjeri zaštite životne sredine – EEG iz Novog Sada (Srbija) i trajat će 24 mjeseca. Tijelo za ugovaranje projekta je Ministarstvo finansija Republike Srbije (CFCU). Ukupni budžet projekta je 413.608,44 EUR, od čega je Evropska unija obezbijedila 351.567,17 EUR bespovratnih sredstava.
Više informacija o Projektu dostupno je na zvaničnoj web stranici projekta, a za redovno praćenje realizacije projektnih aktivnosti pridružite se zajednici Brojimo do nula na Facebook i LinkedIn mrežama.
